Cesária Évora in memoriam

Un salto cualitativo na normalización da lingua

Máis aló da eterna polémica idiomática na que vive o país, constátase que, malia os avances que se teñen logrado a prol do galego no ensino, na administración, e mesmo -aínda que menos- nos medios de comunicación, a dramática realidade é que cada vez hai menos galegofalantes.

De pouco consolo son esas enquisas, e eses estrafalarios modelos matemáticos, que dedicándose a contabilizar os que "entenden" o galego e os que o falan moi de vez en cando, constatan que a situación non é tan mala e que a supervivencia da lingua está garantida.

Por iso, os que na adolescencia nos sorprendemos escoitando a John Wayne dicir "carallo", por primeira vez, os que fomos quen de aprender o que significaba "unha escordadura de nocello" vendo as retransmisións futbolísticas da tvg, non podemos deixar de saudar con delicia esa nova que saía á luz esta última semana, a produción do primeiro filme pornográfico integramente en galego: "o divino ferrete".

Se son certos eses datos que ás veces se publican e que indican que unha enorme porcentaxe da poboación adulta en todos os países desenvolvidos, é consumidora de porno, non cabe dúbida que esta novedosa iniciativa contribuirá a espallar o idioma, de xeito lúdico, entre amplas capas da cidadanía. Se a proposta calla, e se consolida un volume de produción suficiente e cunha axeitada periodicidade, podemos estar asistindo ao inicio dun rexurdimento sen par da nosa lingua, non só entre os nosos paisanos, senón tamén como lingua vehicular ao longo e ancho do mundo.

Requírese, sen embargo, que os guionistas do "divino ferrete" acaden o equilibrio necesario entre a simpleza habitual dos diálogos nos filmes porno, nos que moitas veces é difícil discernir o idioma en que falan os protagonistas, pois a súa expresividade léxica -que non oral- limitase a unha infinita sucesión de sons guturais, e as súas naturais pretensións literarias coas que se corre o risco de desvirtuar o verdadeiro leitmotiv deste xénero cinematográfico.

Se son quen de lograr que esa ópera prima estea axeitadamente balanceada entre os contidos que calquera espectador agarda dun filme porno estándar e o suficiente diálogo como para contribuír á difusión do noso idioma, a Xunta de Galicia debería considerar algún tipo de axuda dentro do flamante Plan I2C, para esta incipiente actividade creativa.

É preocupante, sen embargo, que os produtores do "divino ferrete" anuncien que están dispostos a "facer máis con menos". Non sería de recibo que acaben facendo unha mera parodia de filme porno. Porque hai asuntos nos que, seica, o tamaño si importa.

Zarrías consegue a síntese do debate político galego

Ata o de agora o gran debate social e político en Galicia era bipolar, dende a lingua ás caixas e dende as caixas á lingua. Pero chegou este señor de Jaén e conseguiu sintetizalos nun só.

De paso, deixou en evidencia cál é a posición máis íntima de Núñez Feijóo a respecto do idioma.

Se un anglosaxón, excepcionalmente se dignara comunicarse con el en español –ou máis excepcionalmente aínda, en galego- a bo seguro que llo agradecía infinito. Interpretaríao como unha grande deferencia.

Por qué cando un de Jaén fai o mesmo esforzo, lonxe de agradecerllo Núñez Feijóo o toma como unha provocación, un insulto?. No tiene por qué escribirme en gallego, en Galicia entendemos perfectamente el español, algunos incluso el inglés...

É unha mostra dos seus complexos máis fondos, ou será simplemente que está buscando unha válvula de escape para a calexa sen saída en que se meteu co asunto da lei de caixas?.

O que vai dun borrador a un decreto (nota bene)

Saudando o éxito da xornada de hoxe en Compostela, quixera poñer un contrapunto para evitar a tentación de lanzar as campás ao voo.

Teño para min que Núñez Feijóo estalle collendo gusto a iso de envolverse na bandeira e na galeguidade. Gusto e réditos políticos. O asunto das caixas é un bo exemplo.

Hoxe titulaba La Voz de Galicia que "Feijoo abre una vía para equiparar al 50% gallego y castellano en las aulas". 50% en tanto non comece o proceso de implantación do inglés.

Só quedan por arranxar as dúas grandes meteduras de pata do borrador. A primeira, non aclarar cómo se fará a implantación do terzo de inglés. A segunda, esa estrafalaria e caótica democracia directa pola que os pais de cada aula decidirán, en infantil a lingua prioritaria da ensinanza, e na ESO que materias se imparten en cada idioma.

A primeira cuestión pode ter doada solución. O proceso de implantación do inglés como lingua vehicular será lento e paulatino. Non menos de dez ou quince anos. A medida que avance irán reducindo porcentaxe, a partes iguais, galego e castelán ata ese 33% de que fala o borrador.

O segundo asunto, a capacidade de elección dos pais, sabe Núñez Feijóo que é operativamente inaplicable. Polo tanto, ten que rectificar. E estará disposto ao consenso. Probablemente mantendo a capacidade de elección en infantil, duplicando aulas -se o custo é asumible- co que cumpriría parcialmente o compromiso ao que se agarra Galicia Bilingüe, e establecendo no propio decreto algún criterio para decidir que materias da ESO e do Bacharelato se imparten en cada unha das linguas.

A curto prazo podería verse como unha claudicación, pero con máis perspectiva quedará como o presidente que recuperou a paz lingüística en Galicia. O presidente do bilingüismo amable e cordial.

En calquera caso, aínda que hoxe ao mellor non é o día para incidir neste asunto, como xa temos escrito aquí, unha lexislación máis ou menos aceptable no ámbito educativo non garante a recuperación nin sequera a supervivencia do idioma. Sería importante, pois, traballar para evitar que a máis que previsible vitoria de hoxe non acabe por converterse nunha vitoria pírrica.

Unha breve ollada, pretendidamente desapaixoada, sobre o problema da lingua (Reposición)

Vaia por diante que sendo como son completamente lego en materia filolóxica e sociolingüística este comentario non ten máis valor que a opinión dun cidadán común deste país. Espero saiban disimular o atrevemento.

Anticipo tamén que comparto tódalas accións e movementos en defensa do galego. Sen embargo, aínda entendendo que este tema ten un evidente interese político-electoral, a min particularmente, non me interesa esta vertente. En moitas ocasións teño a impresión que, tamén neste asunto, o debate social formúlase ao nivel das paixóns máis primarias e, polo tanto, máis irracionais.

O goberno ten que exercer unha discriminación positiva a prol do galego que debe reflectirse na administración e especialmente na educación -totalmente en contra, pois, da modificación do decreto-. Non é de recibo, entón, a actitude hostil que amosan algúns -bastantes- membros do goberno. Nin que se patrocinen iniciativas socioculturais que desprecen o idioma, como se publicaba hoxe que ocorreu cunha páxina web de cociña patrocinada pola Consellería de Cultura.

Penso, porén, que deberíamos impornos o esforzo de analizar o problema cunha perspectiva de máis longo prazo para tratar de identificar as verdadeiras causas do retroceso no número de falantes.

Porque, non nos enganemos, o esforzo que se leva feito a prol do galego dende a instauración do goberno autónomo é obxectivamente moi importante. Educación, administración, tvg, investigación, mundo editorial, audiovisual, musical, etc. Sen embargo, o número de galegofalantes diminúe de xeito constante dende hai vinte e cinco anos.

Semella pois que o verdadeiro problema está nos criterios de elección individual que cada un de nos temos a respecto do idioma a utilizar.

E aquí coido que hai dous asuntos clave. O primeiro ten que ver coa presión que o idioma dominante exerce sobre o minoritario. E isto que ocorre tamén co inglés a respecto do español, incluso co español en relación ao portugués, con moita máis forza o sofre o galego nunha nación sen estado e sometido polo tanto ao influxo enorme de todo o español -medios de comunicación, administración, educación e relacións sociais-. Teño exemplos moi próximos de rapaces criados en galego que a medida que se van socializando -escola, amigos- pásanse ao español.

O segundo asunto, o fundamental, ten que ver coa autoidentificación que fai a maioría da poboación, que sente que pertence a España e non a Galicia. Falaba eu nun post anterior -caixas de aforros e conciencia de país- que boa parte da cidadanía séntese cómoda coa homologación de Galicia como unha región autonómica española máis, alonxándose, nos últimos anos semella que definitivamente, da consideración de nación que manteñen Cataluña e Euskadi. Xa sei que isto ten a súa orixe en moi profundas razóns históricas nas que non é o momento de entrar agora. Mais, en tanto non se modifique este sentido de pertenza, avanzaremos cara a un estatus de reduto étnico folclórico para o galego. Eu non quero un idioma de museo.

Trátase, pois, en último extremo dun problema de elección política. Mentres o nacionalismo represente en Galicia só o 15% dos votos, e baixando, o galego como idioma vai camiño do ghetto.

Un goberno disposto a redimilos dos seus complexos por decreto

"Eu son Balbino. Un rapaz de aldea. Coma quen di, un ninguén".

O decreto do galego (así o ve Xaquín Marín)

Xaquín Marín en La Voz de Galicia (27/12/09)

Unha breve ollada, pretendidamente desapaixoada, sobre o problema da lingua

Vaia por diante que sendo como son completamente lego en materia filolóxica e sociolingüística este comentario non ten máis valor que a opinión dun cidadán común deste país. Espero saiban disimular o atrevemento.

Anticipo tamén que comparto tódalas accións e movementos en defensa do galego. Sen embargo, aínda entendendo que este tema ten un evidente interese político-electoral, a min particularmente, non me interesa esta vertente. En moitas ocasións teño a impresión que, tamén neste asunto, o debate social formúlase ao nivel das paixóns máis primarias e, polo tanto, máis irracionais.

O goberno ten que exercer unha discriminación positiva a prol do galego que debe reflectirse na administración e especialmente na educación -totalmente en contra, pois, da modificación do decreto-. Non é de recibo, entón, a actitude hostil que amosan algúns -bastantes- membros do goberno. Nin que se patrocinen iniciativas socioculturais que desprecen o idioma, como se publicaba hoxe que ocorreu cunha páxina web de cociña patrocinada pola Consellería de Cultura.

Penso, porén, que deberíamos impornos o esforzo de analizar o problema cunha perspectiva de máis longo prazo para tratar de identificar as verdadeiras causas do retroceso no número de falantes.

Porque, non nos enganemos, o esforzo que se leva feito a prol do galego dende a instauración do goberno autónomo é obxectivamente moi importante. Educación, administración, tvg, investigación, mundo editorial, audiovisual, musical, etc. Sen embargo, o número de galegofalantes diminúe de xeito constante dende hai vinte e cinco anos.

Semella pois que o verdadeiro problema está nos criterios de elección individual que cada un de nos temos a respecto do idioma a utilizar.

E aquí coido que hai dous asuntos clave. O primeiro ten que ver coa presión que o idioma dominante exerce sobre o minoritario. E isto que ocorre tamén co inglés a respecto do español, incluso co español en relación ao portugués, con moita máis forza o sofre o galego nunha nación sen estado e sometido polo tanto ao influxo enorme de todo o español -medios de comunicación, administración, educación e relacións sociais-. Teño exemplos moi próximos de rapaces criados en galego que a medida que se van socializando -escola, amigos- pásanse ao español.

O segundo asunto, o fundamental, ten que ver coa autoidentificación que fai a maioría da poboación, que sente que pertence a España e non a Galicia. Falaba eu no post anterior -caixas de aforros e conciencia de país- que boa parte da cidadanía séntese cómoda coa homologación de Galicia como unha región autonómica española máis, alonxándose, nos últimos anos semella que definitivamente, da consideración de nación que manteñen Cataluña e Euskadi. Xa sei que isto ten a súa orixe en moi profundas razóns históricas nas que non é o momento de entrar agora. Mais, en tanto non se modifique este sentido de pertenza, avanzaremos cara a un estatus de reduto étnico folclórico para o galego. Eu non quero un idioma de museo.

Trátase, pois, en último extremo dun problema de elección política. Mentres o nacionalismo represente en Galicia só o 15% dos votos, e baixando, o galego como idioma vai camiño do ghetto.